freealbaniaFreeAlbania: Pasardhesit origjinale te Maya-ve jane Lakandonet

e mërkurë, 11 prill 2012

Pasardhesit origjinale te Maya-ve jane Lakandonet

Sot pasardhesit origjinale te Maya-ve jane Lakandonet. Per dy shekuj e gjysem 400 Lakandonet kane jetuar ne xhunglen e Chiapas por sot me mjetet moderne te komunikimit po behen pjese e kultures moderne dhe ne kete menyre kultura e tyre e origjines humbet serish.

Lakandonet qe aktualisht jetojne ne pyjet e Chiapas ne jug te Meksikes, adhurojne rrenoja monumentesh te ndertuar ne periudhen klasike te Maya-ve. Sipas bestytnive te petyre pasardhesve ato ndertime ishin krijuar nga qenie mbinatyrore qe ata quajne “k’hu”, dmth “perendi”. Jane shtepite e perendive por syri yne, sipas besimit te tyre, nuk eshte ne gjendje t’i shohe ne te gjithe bukurine e tyre dhe shohin vetem guret.
perveç adhurimit te rrenojave te ndertimeve antike, Lakandonet adhurojne edhe shkembinj te medhenj ne breg te liqeneve dhe per te komunikuar me perendite perdorin tymoses prej balte te pjekur. Keto rituale jane te njejta me ato qe perdornin Maya-t antike.Gjate disa ritualesh fetare Lakandonet ngjyrosin fytyren, veshjen e tyre dhe tymosesin me “orianen”, me nje fjale nje substance e kuqe si gjaku qe nxirret nga orelana, per te pershkruar sakrificat njerezore qe beheshin nga Maya-t ne periudhen postklasike. Ashtu siç thame me pare, Maya-t mendonin se gjaku ishte nje lidhje me hyjnoren. Vete Lakandonet thone qe “gjaku i njerezve eshte oriana e perendive”; perendite, sipas ketyre bestytnive, kenaqen shume me aromen e gjakut te njeriut.
Lakandonet mbartin me vete nje besim te forte te trasheguar nga Maya-t, ate te Fundit te Botes ose me saktesisht, te mbarimit te “kesaj” bote, te kesaj epoke.

Sipas Maya-ve kane egziatuar 5 periudha kozmike:

periudha e ujit;
periudha e ajrit;
periudha e zjarrit;
periudha e tokes;
periudha e arit/floririt.

Ne çdo periudhe kemi nga nje qyteterim te ri. Keto periudha, me civilizimet perkatese, kane mbaruar te gjitha si pasoje e kataklizmave sepse toka periodikisht ka nje spostim te aksit te saj rrotullues.

Comments

Logging you in...

Dashboard | Edit profile | Logout

Logged in as

There are no comments posted yet. Be the first one!

Post a new comment

Comment as a Guest, or login:

Submit Comment

Subscribe to

Comments by IntenseDebate

Sami Frasheri thenie filozofike

Çdo ditë e jetës sate është një faqe e biografisë sate, kujdesu ta shkruash mirë,

sepse një faqe e keqe ndyn gjithë librin.

Njeriu duhet të përpiqet të mësojë çdo gjë, jo të tregojë veten e tij.

Zgjuarësia është një dritë hyjnore, ndriçimi i së cilës ndrit jo vetëm sipërfaqen e
sendeve, por edhe brendesine e tyre.

Më i forti i njerëzve është ai që është i zoti të përmbajë vetveten

Ajo që qeveris botën nuk është as forca, as ligji, por është mirësjellja dhe edukata.

Bota është një shesh i ekspozuar shiut dhe erës; ai që në këtë shesh e ruan dritën e
përpjekjes e të kuptimit dhe nuk e shuan, është filozof i vërtetë.

S’ka njeri të pafajshëm në botë; i mëncuri nuk i thotë djalit mos gabo, por e këshillon të gabojë sa më pak.

Nuk i takon gjë dhëmbit të skiles që qëndron e mbyllur në strofkun e vet.

Njerëzit ndryshojnë nga njëri-tjetri nga koka, jo nga këmbët

Miqësia është si drita e shkrepëtimës; sa më i errët të jetë vendi, aq më shumë ndriçon.

Rruga e jetës është drejtësia, mos u ndaj nga rruga për të hyrë nëpër rrugica.

Njeriu mentar nuk flet për veten e tij dhe për punë që i përkasin atij vetë.

Kush ve interesat e përgjithshme mbi të tijat, është njeri me të vërtetë.

Jeta e njeriut është një pe i dredhur nga lumturia dhe fatkeqësia. Po të ishte dredhur vetëm nga fatkeqësia, do të ishte këputur shpejt, po të ishte përbërë vetëm nga lumturia, do të ishte tepër i ashpër dhe nuk do të hynte në punë.

Gabimi i atij që punon me dëshirë dhe endje, është më i mirë se të qëlluarit e atij që punon pa dashur.

Grada e qytetërisë dhe e moralit të një populli kuptohet nga këngët dhe lojërat e tij.

E vërteta është një lloj ujë i nxehtë që del nga toka, i cili shkrin dëborërat dhe askujt që ka përqark, i bën për vete dhe shtohet duke shkuar dhe sado që mund të ngrijë duke u ftohur ajri, pa kaluar shumë kohë prapë bëhet siç ka qenë (ujë i rrjedhshëm).

Gjithë secili dëshiron t’i shohë njerëzit e mëdhenj, por më mirë është të shohësh veprat e tyre, d.m.th. të shohësh ata vetë, sepse idetë e tyre s’kuptohen nga fytyrat e tyre, por dallohen nga veprat e tyre.

Kush nuk merret vesh me vëllanë, s’merret vesh fare me bashkëqytetarët e tij.

Njeriu të mos ketë frikë nga ligji, të ketë turp nga bota, të ketë frikë nga ndërgjegjeja e tij.

Mendojmë se njeriu vdes dhe shkon, mirëpo të vdekurit janë ata që edukojnë fëmijët tanë, që na mësojnë dituritë dhe shkencat, kur marrim në dorë një libër dhe e lexojmë në vetmi në një cep dhe, sipas rastit, ata na bëjnë të qeshim apo të qajmë.

Ai që pranon këshilla, është më i madh se ai që jep, sepse, sa lehtë është të japësh këshilla aq rëndë është t’i pranosh.

Dyshimi është gur argjendari i së vërtetës, kush dyshon në marrëdhëniet e përditshme, s’gabon asnjëherë, kush dyshon në veprimet e veta, bëhet filozof.

Një kokërr gruri nuk e mbush dot hambarin, por ndihmon kokrrat e tjera që e kanë mbushur.

Ai që i përgjigjet me ligësi mirësisë sate, bëhet mjet për të bërë të njohur mirësinë tënde dhe ligësinë e vet.

Forca e mendimit hy në punë më shumë se tehu i shpatës; prandaj ruaje atë dhe mbaje gati për ta përdorur në kohën e duhur.

Shkalla e parë e marrëzisë është të kujtosh se je i mençur.

Njeriu ka nevojë për arsim ashtu si bima për ujë. Ashtu si kundër që thahet pema kur është e njomë, po nuk u vadit, edhe njeriu thahet shpirtërisht po nuk u edukua qysh në fëmijëri, sepse nuk i mbetet gjë për t’i shërbyer njerëzimit.

Njeriu nuk është i përjetshëm, le të përpiqet të jetë e pavdekshme ajo që do të thotë dhe ajo që do të bëjë.

Fjalët dhe punët e njerëzve të mëdhenj nuk janë sipas vendit e kohës së tyre, ata mund t’i përshtaten çdo kohe dhe çdo vendi.

Kush bazohet në forcën, bie për tokë po sa të thyhet forca, por ai që bazohet në drejtësinë, është i mbështetur në një godinë të fortë që nuk shembet kurrë.

Mendja e një kombi është arsimi, zemra e tij — morali i përgjithshëm.

Fjale te Urta

Gruaja fut shejtanin ne shishe.

.Nje gur s mban mur.

.Nje njeri qe ka shume fjale, edhe nje i shurdhet e mund.

.Peshku ne det, tigani ne zjarr.

.Me veshtire eshte te mbash dy gra se dy shtete.

.Po te kerkosh shoke pa te meta, mbetesh pa shoke.

.Budallai ka fat vetem ne perralla.

.Burri eshte cadra e gruas.

.Cdo hap drejt kultures, eshte hap drejt lirise.

.Dashuria per rinine, si qumesht per femijen.

.Dashuria e tepert del hidherim.

.Dielli eshte jorgani i te varferit.

.Di te vjedhe ai qe di te fshehe.

.Gjella me kripe dhe kripa me karar.

.Gjuha, vete ku te dhembe dhembi.

.Gjithe gishtat dhembin njesoj.

.I zoti e nxjerr gomarin nga balta.

.I talluri, te tall.

.Jeto sikur do vdesesh neser. dhe meso sikur do jetosh gjithmone.

.Kali i botes te le ne udhe.

.Kalliri me buke e mban koken poshte, ai bosh… perpjete.

.Kur s’ ke koke, ke kembe.

.Koka ben koka peson.

.Kush te do te shan.

.Kush lyp shume, e humb dhe ate qe ka.

.Mat shtate here, e pri njehre.

.Me mire nje veze sot, sesa nje pule mot.

.Me thuaj c’ shoke ke , te te them se cili je.

.Me nje lule.., s’ vjen behari.

.Mendje e shendoshe ne trup te shendoshe.

.Mendja e madhe.. e keqja e te zotit.

.Me mikun ha e pi, por tregeti mos bej.

.Mollen e mire, e ha derri.

.Mos u mundo te nxjerresh dhjame nga pleshti.

.Mos shiko gunen, po shiko punen.

.Mos bej te vesh vetulla, dhe nxjerr syte.

.Nga ferra del trendafili, ashtu si dhe nga trendafili del ferra.

.Nuk ngopet ariu me miza.

.Nuk I bihet fyellit gjithnje ne nje vrime.

.Nje dru i shtrember, shtremberon gjith stiven.

.Nje dore lan tjeteren, te dyja fytyren.

.Nje mik i mire, duket ne kohe te veshtire.

.Peshku i madh e ha te voglin.

.Pi rakine, por mos pi mente.

.Pune shume, e fjale pak.

.Punen e sotme mos e ler per neser.

.Qeni qe leh shume, nuk te ha.

.Rri shtrember e fol drejt.

.Degjo shtate a tete dhe perseri bej si di vete.

.Edhe bari i njome digjet neper te thate.

.Fshati qe duket, s do kallauz.

.Floke gjate mendje shkurter.

.S’ behen petullat me uje.

.S’ bie rrufeja ne …

.Shtri kembet, aq sa ke jorganin.

.Kur plaku dhe plaka nuk shkojne mire, ia kane pase me hile njeri tjetrit ne rini.

.Kur i ben mire te varfrit, zere se i ke dhene borxh perendise.

.Kur nxjerr sekretin e shokut je i pabese, kur nxjerr sekretin tend je budalla.

.Kur nuk te do nje lagje, fajin kerkoje te vetja.

.Kuri ben nder te keqit, ndez qiri ne shtepi te dreqit.

.S’ mbahen dy kunguj ne nje sqetull.

.Te gjithe derrat nje fytyre kane.

.Te bente c do mize mjalte… haja dhe une.

.Ujku qimen e nderron por zakonin s’ e harron.

.Ai qe te bertet shume te del i mire ne fund.

.Ai qe martohet heret dhe ai qe ngrihet heret jane te fituar.

.Budallai gjen fjalen, por nuk di se kur e ka gjetur, ndersa i zgjuari fjalen e budallait e fut nexhep.

.Ai qe eshte shok me te gjithe, nuk eshte shok me asnje.

.Ai qe di te beje lajka, di dhe te shpife.

.Asnjeri nuk njihet profet ne vend te tij.

.Aty ku nuk mer bija, e mer vija.

.Babai puntor rrit femije dembele, mesuesi llafazan nxjerr nxenes memece.

.Borxhlliu i keq te kerkon parate diten e Bajramit.

.Budallai koken si njeri e ka, por kur flet, e merr vesh se c’mall eshte.

.Grate i ndajne vellezerit, ndersa grate motra i afrojne baxhanaket.

.Hakmarrja gezon vetem shpirtkeqinjte.

.Heshtja eshte flori, fjala - argjend.

.Heshtja eshte e hidhur, por frytin e ka te embel.

.Humbe pasurine, hic asgje; humbe shendetin ke humbur dicka, humbe shpresen, ke humburgjithcka.

.I dehuri gjithnje betohet se nuk eshte i pire.

.I pasur behesh me dituri jo me pasuri; i mencur behesh me mend jo me moshe.

.I zgjuari nuk kerkon krye vend, nuk ha me teper se duhet dhe trurit nuk i ngarkon me shume se c' mban.

.Koha eshte ajo qe mbyll cdo plage.

.Kur gruaja hyn ne punet e burrave, burri duhet te mesoje hilet e grave.

.Kur njeriut i shtohet salltaneti, i largohet burreria.

.Kur varferia hyn nga dera, dashuria del nga dritarja.

.Kur hyn borxh, rron me djersen e te tjereve.

.Kush rron vetem me shprese, vdes i deshperuar.

.Kush ka te kaluar ka edhe te ardhme.

.Liria as nuk falet, as nuk blihet, por fitohet.

.Lufta provon trimin, zemerimi te diturin dhe fatkeqesia shokun.

.Mendja e te zgjuarit budallait nuk i duhet gje.

.Mendja e madhe te pret fatin.

.Po ta dije djali sa e do baba, cmendet.

.Me njeriun tend duhet te kesh nje koder ne mes.

.Mesuesi me i mire eshte pervoja.

.Me mire gjethen e ferres, se gjellen e vjehrres.

.Nuk te ben duhani burre.

.Dy here njeriu eshte femije: heren e pare kur lind dhe heren e dyte kur plaket.

.Dy te rrahura te bejne dem, por jo dy te ngrena.

.E keqja behet shpejt, e mira vjen ngadale.

.E shara eshte arma e te dobetit.

.Fatkeqesia me e madhe eshte humbja e shpreses.***

.Faji eshte jetim.

.Fati ndihmon te guximshmit.

.Ai qe di me se shumti flet me se paku.

.Buka po u thye s’ ngjitet me nje te beshtyre.

.Burri eshte koka, kurse gruaja eshte qafa.

.C’ ke bere do te ta bejne.

.Dardha bie nen dardhe.

.Dardha e ka bishtin mbrapa.

.Dielli duket qe ne mengjes

.Dhelpra kur nuk e harrin rrushin, thote eshte i pa bere.

.Femije shume - grushta shume.

.Femija punetor mallin e ve vete, femija dembel humb edhe mallin e babait.

.Fjala e djalit - pushka ballit.

.Fjalen, sa e ke ne goje, e ke robin tend, kur te del nga goja, behesh rob i saj.

.Fjala eshte si bleta qe ka edhe mjaltin edhe thumbin.

FreeAlbania

Faqet

e mërkurë, 11 prill 2012

Pasardhesit origjinale te Maya-ve jane Lakandonet

Forgot password?

Comments

Post a new comment